गृहमन्त्री रमेश लेखकले शुक्रबारको राष्ट्रिय सभा बैठकमा विधेयक पारित गर्न प्रस्तुत गर्नुभएको प्रस्ताव सर्वसम्मतिले पारित भएको हो । छलफलका क्रममा मन्त्री लेखकले “आमा पनि वंश हो” भन्ने ऐतिहासिक मान्यतालाई विधेयकले औपचारिक रुपमा स्वीकार गरेको बताउँदै, संविधानले तोकेको “कसैलाई नागरिकता प्रमाणपत्रबाट वञ्चित नगर्ने” व्यवस्थालाई व्यवहारमा लागू गर्ने कदम भएको स्पष्ट पार्नुभयो ।
यस संशोधनले पहिलोपटक आमाको नामबाट वंशजका आधारमा नागरिकता दिने व्यवस्था गरेको छ । नेपालको नागरिक आमाबाट जन्म भई नेपालमै बसोबास गर्ने तर बाबुको पहिचान खुल्न नसकेका व्यक्तिहरूलाई आमाको स्वघोषणाका आधारमा नागरिकता दिने व्यवस्था विधेयकमा समेटिएको छ । यस्तै, आमाबाट जन्म भई विदेशमा जन्मिएका, नेपालमै स्थायी बसोबास गर्ने र अन्यत्र नागरिकता नलिएका व्यक्तिलाई अंगीकृत नागरिकता दिने प्रावधान पनि थपिएको छ ।
त्यसैगरी, नागरिकता प्रमाणपत्रमा आमा वा बुवामध्ये कुनै एकको नाम, थर वा ठेगाना उल्लेख नगरी पनि नागरिकता जारी गर्न सकिने सुविधा मिलाइएको छ । यसअघि बुवाको नाम उल्लेख नगरी आमाको नामबाट मात्र नागरिकता लिने व्यवस्था गरिएको भए पनि, संशोधनले बुवा वा आमामध्ये जसको नाम चाहिन्छ, त्यसलाई रोज्ने विकल्प खुला गरेको छ ।
विधेयकले नाबालकका लागि पनि नयाँ व्यवस्था गरेको छ । बुवा वा आमामध्ये एक जना नेपाली नागरिक भएमा नाबालकलाई नाबालक परिचयपत्र दिने र अर्को अभिभावकको मृत्यु वा सम्पर्कविहीन अवस्थामा अङ्गीकृत नागरिकता दिने उल्लेख गरिएको छ ।
यससँगै, नागरिकता सम्बन्धी प्रक्रिया अझै सहज बनाउन संशोधनले विशेष प्रावधान पनि थपेको छ । यदि नागरिकता सम्बन्धी कैफियत वा समस्या देखिएमा सम्बन्धित व्यक्ति गृह सचिवसमक्ष निवेदन दिन सक्नेछ र सचिवले तोकिएको समयसीमाभित्र निर्णय दिनुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ ।
.png)
Posts
